Żuławy są dzieckiem Wisły. Dziewięć tysięcy lat temu, gdy ustąpiła epoka lodowcowa, rzeka przedarła się do morza i zaczęła wypełniać żyznym namułem trójkątną nieckę między dwiema Wysoczyznami – Kaszubską i Elbląską. Zapełnianie trwało tysiące lat i właściwie dotąd się nie zakończyło. Nanoszone osady zaczęły tamować swobodny spływ wód, co prowadziło do katastrofalnych powodzi. Wtedy wkracza człowiek, osuszając grunt, budując wały, podwyższając je i utrzymując w bezpiecznym stanie. Zaczął je wznosić książę Świętopełk, kontynuowali wszyscy kolejni władcy tej ziemi.

Duży wkład w bezpieczeństwo przeciwpowodziowe wniósł Zakon Najświętszej Marii Panny, wydając stosowne dekrety i prawa dotyczące organizacji wsi, służące ochronie wałów i walce z powodzią. Ludzie osiedlali się na Żuławach od czasów prehistorycznych – najpierw na Żuławach Malborskich, później na Gdańskich. W XIII w. pod władzą książąt gdańskich było już na Gdańskich Żuławach co najmniej 11 wsi. Pierwotne osadnictwo było polskie, być może z niewielką domieszką Prusów. Pojawiający się od XIII w. koloniści niemieccy osiedlali się głównie w miastach. Po zajęciu przez Krzyżaków Gdańska w 1308 r., Żuławy Gdańskie znalazły się pod ich panowaniem i zaczął się intensywny napływ Niemców, głównie z Dolnej Saksonii i Fryzji. Po wojnie z Krzyżakami w poł. XV w. Gdańsk wraz Żuławami Gdańskimi znalazł się pod panowaniem Królestwa Polskiego.

Przez 300 lat Żuławy Gdańskie stanowiły dominium Miasta i w tym czasie nastąpił największy rozkwit tej krainy. Ilość i jakość posiadanej lub dzierżawionej przez chłopów urodzajnej ziemi (średnio chłop posiadał 4 włóki, czyli ok. 70 ha), stada koni i bydła oraz wyjątkowo korzystne relacje z właścicielem, którym był Gdańsk spowodowały, że tutejsi chłopi bogacili się szybko i osiągali standard majątkowy bliski bogatym mieszczanom gdańskim. Bogactwo dawnych mieszkańców tej płynącej mlekiem i miodem krainy i bliskość silnego centrum kultury, jakim był Gdańsk, przyczyniły się do wczesnego zaniku wielu elementów tradycyjnego folkloru wiejskiego i zastąpienia ich formami i zwyczajami bardziej typowymi dla miasta. Dzięki swemu bogactwu chłopi żuławscy osiągnęli pozycję społeczną, znacznie odbiegającą od pozycji przedstawicieli tej warstwy społecznej, zamieszkujących resztę ziem polskich.

Zapraszamy na atrakcyjne trasy rowerowe po Żuławach Gdańskich.